COVID-19 salgınıyla mücadelede en büyük silah olarak görülen aşının dağıtımındaki adaletsizlik kadar formüllerin patentinin kırılması da gündemde. Uluslararası sivil toplum kuruluşları bu yönde Dünya Ticaret Örgütü’ne çağrı yaparak aşı patentlerinin serbest bırakılması için baskıda bulunsa da konuyu DÜNYA’ya değerlendiren Türkiye’deki aşı üreticileri konunun farklı boyutlarına dikkat çektiler.
Herkes Türkiye’ye aşı ürettirmek istiyor
COVID-19 aşısı üretimi için BioNTech başta olmak üzere birçok uluslararası şirketle görüşmeler halinde olan Abdi İbrahim, Türkiye’de aşı üretim ruhsatı olan az sayıda şirketten biri. “Altyapı ve finansman olarak aşı üretmeye hazırız” diyen Yönetim Kurulu Başkanı Nezih Barut, patent çağrısının sorunu tam olarak yansıtmadığını dile getirdi. Barut, “Şu anda en büyük sorun vakaların artması ve aşıdaki olağanüstü yoğunluk. Aşının formülünü geliştiren şirketlerin patent diye bir sorunu yok. Zaten ürettirmek istiyorlar ama kimsenin bunun detaylarıyla uğraşacak vakti yok. Az önce bir Çin firmasıyla görüştüm. Fransızlarla ve Hindistan ile de görüşüyorum. Herkes burada aşı ürettirmek istiyor. Patenti bende kalsın diyen yok ama iş o kadar basit değil” dedi.
Kimsede patent korkusu yok
Barut, şu anda faz aşamaları henüz bitmemiş birçok yabancı ilaç firmasının üretim anlaşması peşinde olduğunun da altını çizerek “Benim görüştüğüm hiçbir firmada patent korkusu yok” diye konuştu.
‘Patent çağrısının bilimsel karşılığı yok’
Aşı üretme ruhsatı olan şirketlerden Türk İlaç’ın Yönetim Kurulu Başkanı Berat Battal’a göre yapılan patent kırma çağrısının bilimsel bir karşılığı bulunmuyor. “Formülü bilmek yetmez, teknoloji transferi gerekiyor” diyen Battal, görüşlerini şöyle dile getirdi: “Üretim makinesinin kurulduğu yer, metrekaresi, havalandırma katsayısı gibi çok fazla bileşen var. Bu mesele ciddi bir teknoloji transferi gerektiriyor ki onun da ruhsat alması lazım. Ancak aşıyı bulan firma zaten şu anda yoğun bir üretim halinde ve kimsenin size bu danışmanlığı, süpervizörlüğü yapacak vakti yok.” Aşının, ilaçtan farklı üretim süreçleri içerdiğini hatırlatan Battal, patentlerin herkese açılmasının sağlık açısından da riskler taşıyacağına dikkat çekti. Battal, “Biz de birçok aşı geliştiren şirketle yakın temas halindeyiz. Patentleri herkese açın demek, biraz halk dili, bilimsel karşılığı yok. Sonu ciddi sağlık problemleriyle bitebilir. Onaylanmış teknoloji transferi olmayan bir şirketin bir aşıyı üretmesi mümkün değil. Bu, bürokratik ya da ticari bir mesele değil; bu bilimsel bir sorun. Yanlış yapılırsa kimse altından kalkamaz” diye konuştu.
Dr. Serdar Savaş: Bunu devletler yapmalı
Halk Sağlığı uzmanı ve Gentest’in kurucusu Dr. Serdar Savaş, “Patentler herkese açılmalı”, “Popülist ve bilimden uzak” diye nitelendirdi. Savaş, “Bu, Nasreddin Hoca’nın tarifesi bendedir hikayesine benziyor. Burada mesele formüle değil, teknolojiye sahip olmak” diye konuştu. Savaş, bilim şirketlerinden bir patent alınacaksa da bunun devletler aracılığıyla yapılması gerektiğini ifade ederek şöyle devam etti: “GSMH’sı ve dış ticareti fazla olan devletler bir araya gelerek söz konusu aşıyı üretmiş bilim şirketlerine bir Ar-Ge bütçesi çıkarmalı. Çünkü COVID-19 bittikten sonra da yeni salgınlar devam edecek. Bu şirketlerin araştırma kapasiteleri desteklenmezse, yatırımları üstlenilmezse yeni salgınlarda dünyanın eli boş kalacak.”
Koçak Farma: Patent açılsa üretime hazırız
Koçak Farma CEO’su Hakan Koçak, aşı üretimiyle ilgili tüm hazırlıkları yerine getirdiklerini belirterek, patentlerin açılmasını ‘haklı bir talep’ olarak nitelendirdi. Koçak, “Bu fikre katılıyorum. Dünya büyük zorluk içinde. En gelişmiş ülkelerde bile sorun yaşanıyorken aşıyı hiç bulamayan ülkeler var. Patentlerin açılması, üretimi de artıracaktır” dedi. Hakan Koçak, böyle bir durum gerçekleştiğinde şirket olarak hemen mevcut ruhsat almış bir aşıyı üretmeye hazır olduklarının da altını çizdi.
Kaynak:
https://www.dunya.com/kose-yazisi/ilac-ureticilerinden-patent-paylasimina-farkli-yorum/618063
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder